Laz Kültür Derneği
Çquni Çhara - Albonişi Supara

Çquni Çhara - Albonişi Supara

Isqenderi Chitaşi

Bilinen tek nüshası Moskova’da, Lenin Kütüphanesi’nde saklanan, 1932’de Abhazya’nın Sohum kentinde 675 adet basılan Isqender Chitaşi (İskender Ǯitaşi)’nin hazırladığı Albonişi Supara alt başlıklı Çquni Çhara (Bizim Yazımız) adlı ders kitabı Lazcanın bilinen ilk kitabıdır. 65 sayfadan oluşan eserin ilk sayfaları, 1927’ye dayanan, daha sonraları 1929’da geliştirilen yeni Lazca alfabenin öğretimi üzerinedir. Tıpkıbasımı yapılan Çquni Çhara’nın sonuna okuyucuların yeni kavram ve kelimeleri daha iyi kavrayabilmeleri için Lazca kelime hazinesini ihtiva eden bir de indeks-sözlük eklenmiştir.

Çquni Çhara’nın varlığı, Wolfgang Feurstein tarafından Lenin Kütüphanesinde 2004’te keşfedilinceye kadar bilinmemekteydi. Feurstein’in katkıları ve (Almanca ve Türkçe) önsözüyle basılan eserin içerisinde ayrıca Chitaşi’ye ait iki makale ile Stalin’e hitaben yazılan bir de mektup bulunmaktadır.
Sovyet ansiklopedisinde 1932’de yayımlanan “Laz Dili” ve “Laz Edebiyatı” adlı makaleler genel bilgilerin yanı sıra, Sovyetlerde yaşayan Lazların faaliyetleri ile ilgili az bilinen bazı olay ve kişiler hakkında bilgi vermektedir.

Chitaşi’nin 1935’in Ocak ayında Stalin’e yazdığı mektup ise, Sovyet Abhazya’da yaşayan Lazların sosyo-ekonomik durumları hakkındaki bilgiler ihtiva etmekte, Lazların Türkiye’ye göçlerini ele alıp bu göçlerin durdurularak şartlarının iyileştirilmesi için gerekli bazı öneriler getirmektedir.
İrfan Ç. Aleksiva’nın hazırladığı kitap, 146 sayfa olup Laz Kültür Derneği tarafından yayımlanmıştır.

Üye Girişi